رئیس ستاد بازسازی عتبات در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس:
خبرگزاری فارس ـ گروه حج و زیارت ـ مریم سادات آجودانی: ستاد بازسازی عتبات با تأکید سردار قاسم سلیمانی پس از مهجوریت حرم‌های ائمه اطهار (ع) در عراق به منظور توسعه آنها راه‌اندازی شد و اکنون بیش از یک دهه است که این ستاد اقدام به توسعه اعتاب مقدسه عراق کرده است و توانسته نام ایران را در بازسازی حرم‌ها متجلی کرده و در تاریخ اسلام ماندگار سازد.
محمد جلال مآب، رئیس ستاد بازسازی عتبات از سال گذشته سکاندار این ستاد شده و در این مدت طرح‌های توسعه اعتاب مقدسه عراق را بر اساس برنامه قبلی پیش برده است، اما از اواخر سال گذشته با شیوع کرونا طرح‌های توسعه با مشکلاتی روبه‌رو شد؛ تا حدی که برخی از این طرح‌ها متوقف شد. با این وجود، برخی دیگر از طرح‌ها همچون توسعه حرم سیدالشهدا (ع) با وجود شیوع کرونا به فعالیت خود ادامه داد و همچنان نیز در آستانه اربعین قرار است روند احداث صحن حضرت زینب (س) بدون توقف انجام شود.
در ادامه گفت‌وگوی فارس با «محمد جلال مآب»، رئیس ستاد بازسازی عتبات درباره وضعیت طرح‌های این ستاد و به ویژه روند توسعه حرم سیدالشهدا (ع) را می‌خوانیم:
نیروهای ستاد کربلا اجازه توقف توسعه حرم حسینی را ندادند
ستاد بازسازی عتبات در یک سال اخیر فراز و نشیب‌های زیادی را طی کرده است؛ از یک سو شهادت سردار سلیمانی و از سوی دیگر شیوع کرونا. چه اقداماتی برای سپری کردن این دوره انجام دادید؟
سال گذشته همه طرح‌های توسعه حرم‌های ائمه اطهار (ع) در عراق به خوبی طی شدند و نیروهای ستاد بازسازی عتبات در عراق فعال بودند. پس از مدتی شهادت سردار سلیمانی موجب تلطیف روحیه برادری بین مردم ایران و عراق شد و با توجه به اینکه ستاد بازسازی عتبات یادگار سردار سلیمانی است، تأکید داشتیم پرچمی که توسط این سردار مقاومت برافراشته شده است، روی زمین نگذاریم و اجازه ندهیم که طرح‌های توسعه اعتاب مقدسه عراق متوقف شود.
پس از آن از اواخر سال گذشته شیوع کرونا برنامه‌های ستاد را تحت تأثیر قرار داد؛ به طوری که با توقف اعزام‌ها و بسته شدن مرزهای عراق، امکان تردد نیروهای ستادی از مهندسان و کارگران نبود و همین امر موجب شد تا طرح‌های توسعه به نوعی نیمه تمام باقی بماند و برخی متوقف شود.
صحن حضرت زهرا (س) که مراحل پایانی را طی می‌کرد، متوقف شد و امکان ادامه فعالیت وجود نداشت. در کاظمین و سایر شهرهای عراق نیز همین امر اتفاق افتاد. اما در کربلا وضعیت به گونه‌ای دیگری بود، چرا که با بسته شدن مرزها، نیروهای مستقر برای احداث صحن عقیله بنی هاشم حضرت زینب (س) وقتی متوجه شدند که درصورت بازگشت به کشور، امکان حضور مجدد در کربلا را ندارند و مشخص نیست چه زمانی مرزها باز شود، به صورت داوطلبانه در کربلا مانده و به ادامه فعالیت پرداختند و با تلاش آنها روند توسعه حرم امام حسین (ع) متوقف نشد. برخی مهندسان ما در طرح احداث صحن حضرت زینب (س) به جای اینکه یک ماه حضور داشته باشند و پس از طی کردن مرخصی مجدد به فعالیت ادامه دهند، از بهمن سال گذشته در کربلا حضور دارند و بیش از هفت ماه است که به صورت مستمر برای توسعه حرم حسینی تلاش می‌کنند.
با همه تلاش‌های متبرعان، اقدامات ستاد بازسازی عتبات از سال گذشته روند کُندی را طی کرد و شیوع کرونا همانطور که در بسیاری از اقدامات و برنامه‌های کشور و حتی جهان اثرگذار بود، در فعالیت‌های بازسازی عتبات نیز تأثیر گذاشت.
البته ما سعی کردیم از بحران کرونا استفاده کرده و با رایزنی و مذاکراتی که با طرف عراقی داشتیم، در ماه‌های اخیر اعزام نیروها به عراق را با وجود محدودیت‌ها از سر بگیریم. بر همین اساس، از ماه گذشته چند نیروی ستاد برای توسعه حرم امام حسین (ع) و حتی اتصال سرداب‌های حرم سیدالشهدا (ع) به کربلا اعزام کردیم و از طرفی نیز در حال برقراری برخی دیگر از اعزام‌ها به منظور از سرگیری سایر اقدامات و تعهدات ستاد بازساری عتبات در حرم‌های مطهر هستیم.
دلیل تأخیر در احداث صحن حضرت زینب (س)/ این صحن سال ۱۴۰۳ افتتاح می‌شود
به توسعه حرم امام حسین (ع) و احداث صحن حضرت زینب (س) اشاره کردید. در برآورد اولیه برای احداث این صحن، قرار بود بخش زیارتی صحن حضرت زینب (س) در جنوب غربی حرم، سال ۱۴۰۰ افتتاح شود. اکنون با شیوع کرونا و وضعیت موجود، روند توسعه حرم سیدالشهدا (ع) و تکمیل صحن را چگونه ارزیابی کرده و چه برآورد زمانی برای تکمیل آن در نظر گرفتید؟
صحن حضرت زینب (س) نخستین فاز از توسعه حرم سیدالشهدا (ع) است که در ۱۳۵ هزار مترمربع ساخته می‌شود. روند احداث این صحن از سال ۱۳۹۵ آغاز شد و طبق برآورد اولیه قرار بود به مدت ۶ سال این صحن ساخته و پایان سال ۱۴۰۰ تکمیل شود. اما سال گذشته وضعیت با شیوع کرونا متفاوت شد و علاوه بر این، با توجه به قرار دادن بخشی از فضای صحن حضرت زینب (س) برای پذیرایی از زائران اربعین، یک سال دیگر نیز به زمان احداث این صحن افزوده شد. چرا که در ایام اربعین بخشی از صحن در اختیار زائران قرار می‌گیرد و باید تجهیزات جمع‌آوری و بعد از اربعین مجدد بازگردانده و فعالیت از سر گرفته شود که این اقدام نیازمند زمان بود.
بر همین اساس، در شرایط غیر کرونا یک سال به زمان احداث صحن افزوده شد. همچنین در نظر داشتیم خرداد امسال سازه صحن حضرت زینب (س) را به اتمام برسانیم که با توجه به توقف اعزام‌ها، این امر میسر نشد و اکنون حدود ۶۵ درصد سازه پیشرفت داشته است که پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال با اعزام نیروها و مهندسان کشورمان به کربلا سازه صحن تکمیل شود.
اکنون با شیوع کرونا اگر وضعیت تردد نیروها و مهندسان و کارگران به موقع صورت گیرد، به نظر می‌رسد تا سال ۱۴۰۳ این صحن افتتاح و در اختیار عاشقان حسینی قرار گیرد.
دلار ۳ یا ۳۰ هزار تومانی تأثیری بر مشارکت در توسعه حرم‌ها ندارد
یکی دیگر از موضوعاتی که در توسعه حرم امام حسین (ع) مطرح می‌شود، نحوه تأمین هزینه‌های احداث صحن حضرت زینب (س) است. زمانی که قرارداد احداث صحن بسته شد، هزینه‌های احداث آن با دلار ۳ هزار و ۵۰۰ تومانی بود. اکنون با دلار ۲۷ هزار تومانی چگونه قرار است این هزینه‌ها تأمین شود؟
ما بر اساس نذر مردم کار می‌کنیم. مردم ما عاشقانه برای توسعه حرم‌ها به ویژه حرم سیدالشهدا (ع) نذر و به نوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند و حتی از بسیاری از نیازهای خود می‌گذرند تا بتوانند در توسعه حرم سیدالشهدا (ع) مشارکت داشته باشند.
بنابراین، دلار ۳ هزار تومانی با دلار ۳۰ هزار تومانی برای مشارکت در توسعه حرم‌ها فرقی ندارد، چرا که سال گذشته هم با وجود اینکه دلار تا ۱۸ هزار تومان هم رسید، مردم همچنان نذرهایی در این زمینه داشتند و به بازسازی عتبات کمک کردند.
برای وسایل و تجهیزاتی که به منظور احداث صحن استفاده می‌شود، هم افزایش قیمت‌ها متناسب با نرخ ارز نیست. به طور مثال، میلگرد که یکی از نیازها برای ساخت صحن بود در سال‌های ۹۷ و ۹۸ حدود ۴ هزار تومان خریداری شد، اما اکنون قیمت آن ۱۲ هزار تومان شده است؛ یعنی حدود ۳ برابر. در حالی که رشد نرخ ارز بیش از این مقدار است. البته میلگرد لازم خریداری شده و دیگر نیازی به آن نداریم، برای همین هم نگران تأمین آن نخواهیم بود.
همچنین بخشی که در عراق باید هزینه شود، خود حرم تأمین اعتبار آن را بر عهده گرفته است. یعنی از حمل و نقل و سوخت گرفته تا تأمین شن و ماسه. بنابراین مشکلات این بخش نیز برای ما برطرف شده است.
مشکلات اقتصادی مانع مشارکت مردمی نمی‌شود/ کمک میلیاردی عاشقان اهل بیت (ع) به بازسازی عتبات در سال گذشته
امسال با توجه به وضعیت اقتصادی، مشارکت‌های مردمی را چگونه ارزیابی می‌کنید و سال گذشته چقدر از تعهدات تأمین شد؟
میزان مشارکت امسال با توجه به کرونا و وضعیت اقتصادی هنوز قابل پیش‌بینی نیست و باید تا پایان سال صبر کنیم. چرا که در برخی از ماه‌ها همچون محرم و صفر میزان مشارکت افزایش می‌یابد و مثلا در اوایل سال شاهد کاهش میزان مشارکت‌ها هستیم. با این وجود، سال گذشته هم با وجود مشکلات اقتصادی تعهدات استانی انجام شد و چند میلیارد تومان کمک مردمی داشتیم.
نذرهای متنوع برای مشارکت در توسعه حرم حسینی/ قالی بافی در شهرهای محروم برای مشارکت در بازسازی عتبات
علاوه بر این، بسیاری از افراد به صورت غیرنقدی برای توسعه حرم‌های مطهر (ع) ما را همراهی می‌کنند. برخی از افراد که تمکن مالی زیادی ندارند، از ما می‌خواهند که هر طوری شده برای توسعه صحن حضرت زینب (س) مشارکت داشته باشند. بر همین اساس، بانوانی در مناطق محروم اقدام به بافت قالی می‌کنند و این قالی را برای حرم نذر کرده یا هزینه فروش آن را به این امر اختصاص می‌دهند.
همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که برای توسعه حرم امام حسین (ع) بین ایران و بسیاری از کشورهای دیگر رقابت وجود داشت، اما به لطف خداوند این امر خطیر به ایران سپرده شد تا در پرونده فعالیت‌های ایران اسلامی احداث این صحن ثبت شود. اکنون نیز برای توسعه حرم درخواست‌هایی از سایر کشورها برای تأمین هزینه‌های احداث آن داریم.
۸۰ درصد نیروهای ستاد بازسازی عتبات، افتخاری کار می‌کنند
یکی دیگر از نکات مهم در ستاد بازسازی عتبات، حضور افتخاری افراد در این زمینه است. ما به غیر از مهندسان، کارگران و حتی پیمانکارانی که در اعتاب مقدسه کار می‌کنند، بیش از ۳ هزار نیروی ستادی فعال در استان‌های مختلف داریم که کمتر از ۵۰۰ نفر از آنها قراردادی هستند. به نوعی حدود ۸۰ درصد نیروهای ستاد بدون دستمزد کار می‌کنند و وقت و تجربه خود را در اختیار ستاد و توسعه حرم‌ها قرار می‌دهند.
عشق مردم به اهل بیت (ع) اصلی‌ترین محرک ما برای فعالیت در بازسازی عتبات است
دولت هم در مشارکت برای توسعه اعتاب مقدسه عراق به ویژه احداث صحن حضرت زینب (س) کمکی کرد؟
از قدیم دولت و حکومت‌ها نقش مهمی در بازسازی و توسعه داشتند، اما در جمهوری اسلامی نقش مردم در این زمینه پررنگ‌تر شد و در سه سال اخیر با توجه به وضعیت اقتصادی و کسری بودجه دولت، امکان کمک به بازسازی عتبات وجود نداشت و البته ما نیز طرح‌های خود را مبتنی بر کمک و حمایت‌های دولتی برنامه‌ریزی نمی‌کنیم، بلکه مشارکت مردمی و عشق آنها به اهل بیت (ع) اصلی‌ترین محرک ما برای فعالیت در توسعه و بازسازی عتبات است.
تحریم ستاد بازسازی عتبات یعنی تحریم اعتقادات و ارادت مردم به ائمه اطهار (ع)
امسال وزارت خزانه داری آمریکا، شما و یکی از شرکت‌های ستاد بازسازی عتبات در عراق را تحریم کرده است. این تحریم چه تأثیری در روند فعالیت ستاد دارد؟
هیچ اثری ندارد. تحریم مختص مراودت بانکی است که در حال حاضر ستاد، مرودات بانکی در عراق ندارد. ما مصالح را تا حد امکان از ایران به عراق ارسال می‌کنیم تا به نوعی علاوه بر صرفه‌جویی، در گردش اقتصاد کشور نقش ایفا کرده باشیم. همچنین حقوق افراد مشغول به کار در عراق نیز در ایران پرداخت می‌شود. بنابراین، تحریم آمریکا هیچ‌گونه اثری در فعالیت ستاد بازسازی عتبات نداشته، البته ممکن است برای ایران یا عراق، روی بخش‌های صنعت و کشاورزی تاثیر بگذارد، اما برای ما مشکلی ایجاد نشده است.
با این وجود، دلیلی وجود ندارد که صِرف اینکه سردار سلیمانی به خاطر عشق و علاقه به اهل بیت (ع) بانی تأسیس ستاد بازسازی عتبات بود و در تصمیم‌های ستاد نقش ایفا کرده است، تحریم شویم. ستاد جز توفیق خدمت به زوار و فعالیت مردمی برای بهتر شدن زیارت و فعالیت عمرانی با حرم‌ها چه فعالیتی داشته که باید مورد تحریم قرار بگیرد؟ حتی همین تحریم‌هایی که ما اعتقاد داریم تحریم بی‌منطق و ظالمانه است. علاوه بر این، ذات تحریم غیرمنصفانه است، چه برسد به تحریم ستاد بازسازی عتبات که به نوعی یعنی تحریم اعتقادات مردم که ارادت به ائمه اطهار (ع) به شمار می‌رود.
انتهای پیام/
